Douala-Edea reserve

Plaats: Mouanko, Tisongo
12-14 december 2009

Het werk voor WWF brengt me altijd in beschermde gebieden waar de overheid steun krijgt van een internationale organisatie als WWF. Toch is het WWF maar aktief in een (klein) deel van alle beschermde gebieden in de regio. Het Douala-Edea reserve aan de kust van Kameroen is als sinds de jaren 1930 officieel beschermd, maar er is geen internationale natuurbescherming organisatie aktief. Satelliet beelden van het gebied zijn fantastisch, en samen met twee vrienden ga ik een lang weekend het gebied in.

De start is in Mouanko aan de Sanaga rivier. Deze rivier en het aangelegen Lac Ossa reservaat zijn de belangrijkste overgebleven leefgebieden voor de West-afrikaanse zeekoe. De Cameroon Wildlife Conservation Society (CWCS) is een lokale NGO die zich inspant om het gehele gebied als nationaal park erkend te krijgen. WWF werkt samen met CWCS in een programma ter bescherming van de mangroves in deze regio.

De boot van CWCS en schipper Martin brengen ons via een idyllische tocht over een smalle rivier door het oerwoud naar de nederzetting Tisongo aan het gelijknamige meer in het reservaat. Het is een onaangekondigd bezoek en iedereen verzameld zich voor de discussie. Voor onze toeristen missie hebben we een gids en twee dragers nodig, als snel heeft het dorp een drietal man geselecteerd en kunnen wij beginnen met onderhandelingen. Hun vraagprijs ligt 4-maal boven de standaard daglonen die elders in parken in Kameroen gelden. Van lagere prijzen willen ze niet horen, met vissen en jacht verdienen ze gewoon meer. Na een goed uur praten komen we tot een overeenkomst. Het is wel duidelijk dat we hier in een schemerzone zijn aangeland: de nederzetting is niet erkend door de overheid, hun jacht in het reservaat is illegaal en de visserij is niet gereguleerd. We krijgen een plekje voor onze tenten in het dorp en zwemmen onder de sterrenhemel het meer op.

's Ochtends blijkt dat onze zwemplaats ook in gebruik is als toilet, de latrine die is gegraven wordt niet gebruikt. Drinkwater haalt men uit het meer 20 m verderop. Drankgebruik is algemeen, een vrouw zit aan een grote fles bier, mannen beginnen aan hun eerste whiskey. De grond ligt bezaaid met de plastic zakjes waar het in verkocht wordt. Onderweg in de kano praten we over het dorp. ?? komt oorspronkelijk uit de buurt van Bertoua, een grotere stad in bossengebied van Zuid-oost Kameroen. Hij is hier naartoe gekomen omdat hij had gehoord dat je hier goed kon jagen. De meeste mensen in Tisongo komen uit de buurt van Bertoua. Onze gids ?? komt wel uit de buurt en is al jaren visser. De vangst verdient goed, per dag zit er tussen de 20 en 30 euro aan vis in zijn netten. Dat is misschien visserslatijn, maar zijn boot die ochtend was inderdaad goed gevuld met verse vis. Olifanten zaten hier vroeger ook veel, weet ? Soms kon je het meer niet over omdat er een kudde olifanten overzwom. Hij blijkt ook heel goed te weten hoe je een olifant moet jagen. We komen nu in de uitlopers van het meer, die volledig zijn dichtgegroeid met rotan. Rotan is een belangrijk bosproduct voor meubelproductie maar het wordt hier zo te zien niet geoogst. We beginnen de wandeling, het is mooi oerwoud met grote stukken ongeschonden bos met spaarzame ondergroei. Er is in de jaren 1990 wel een illegale kapvergunning verstrekt in het reservaat en we zien oude wegen die alweer compleet overgroeid zijn. In twee dagen tijd komen we alleen 1 slang tegen. Geen enkel teken van olifanten op de 25 kilometer die we lopen. Wel heel veel strikken, en na 70 zijn we opgehouden met het tellen van lege schot hagel. De enige zoogdieren die we zien is een groepje jongens bewapend met geweren, net als ons op zoek naar wild. Er is nog wel wild, we zien sporen van bosvarken en gordeldier, bij terugkomst zien we een vrouw met een Afrikaanse dwerg krokodil, onder een afdakje hangen?? schilpadden te wachten op transport naar de markt in Edea. Daar wonen ook de kinderen bij familie en gaan naar school, reden waarom je alleen babies ziet in Tisongo. Bij terugkomst praten we nog even na met CWCS. De nederzetting is illegaal, men houdt zich alleen bezig met illegale activiteiten, het is een ongezonde situatie, de mensen moeten daar weg is de mening. De conservator van het reservaat is alleen, heeft geen ecoguards, geen boot om de Sanaga over te steken die hem scheidt van het reservaat, kan weinig doen. Als nationaal park heeft het gebied een betere kans. Er is hier nog een hele weg te gaan, zeker als de lokale bevolking moet verplaatsen, of meer waarschijnlijk, meer duurzame vormen van inkomsten moet gaan zoeken. Voor mij is het duidelijk hoeveel verder we al zijn in de gebieden waar het WWF wel aktief is. Maar ook de middelen van het WWF zijn beperkt en we kunnen niet overal tegelijk zijn. Hopelijk slaagt CWCS erin partners te vinden, voor een betere toekomst van het Douala-Edea reserve en de mensen die er wonen.

Op http://www.wnf.nl/nl/wat_wnf_doet/projecten/?act=projecten.detail&project=3 is meer informatie te vinden over het Coastal Forests project in Kameroen.