Ijzererts, hout en olifanten in Souanke

Een strook oerwoud van wel 100 meter breed is plat gebuldozerd, boomstronken van wat eens woud reuzen waren liggen achteloos aan de kant geschoven. Voor mij ontrolt zich de nieuwe trans TRIDOM autoweg, die de hoofdsteden van Kongo en Kameroen met elkaar gaat verbinden. Met drie ijzermijnen, een waterkrachtcentrale en een spoorlijn wordt dit onontsloten oerwoud met hoge dichtheden aan olifanten straks het ecomische hart van centraal Afrika.

Wat een verschil met mijn bezoek 3 jaar geleden, toen de WWF wagen nog de enige auto op dit bospad was. Ik ben met programma manager Pauwel de Wachter op weg naar het Messok Dja bos. Met geld van WNF is hier de afgelopen 3 jaar een inventarisatie gedaan van de biodiversiteit met mooi resultaat: het gebied is bijzonder rijk aan chimpansees, laagland gorilla’s en olifanten. Voor de laatste soort vormt het ook een belangrijke schakel tussen de nationale parken Nki in Kameroen en Odzala in Kongo.

Een uitgeholde boomstam met buiten board motor brengt ons over de grensrivier Dja het gebied in. Tegen de oevers zien we uitgesleten stukken vanwaar olifanten de rivier overzwemmen. Hoog tegen de oever ligt een salt lick, een gat in de grond uitgegraven door olifanten op zoek naar zout in de bodem. Op de oever vinden we brede paden met olifant pootafdrukken, over deze ‘elephant highways’ trekken olifanten over afstanden van wel 100 km naar salt licks en gebieden met fruitbomen. Op de exacte plaats waar de 100 meter hoge en 900 meter brede Chollet hydropower dam is gepland in de Dja rivier pauzeren we in een WWF ecoguard kamp. Hartje jungle, neushoornvogels vliegen over, een troep putty-nosed monkey maakt lawaai aan de overkant.

Onze patrouille gaat naar Messok bai, een belangrijke trekpleister voor wild in de regio. Twee bosbuffels lopen te grazen in het gras en terwijl het gaat regenen zien we een familie Giant hogs, boszwijnen, in de modder wroeten. Als Serge, een van de ecoguards, even verderop het geluid van een boshert nadoet komt er direct een blauwe duiker aanstuiven. Een tweede roep een eindje verderop resulteert in een red-backed duiker. De chimpansees die hier zitten horen we niet maar we zien wel sporen van gorillas. Dit bos is heel rijk aan wild.

In de hoofdstad Brazzaville bespreken we mogelijkheden voor bescherming met Djoni, de verantwoordelijke man die bij het Bossen ministerie. Het Messok Dja bos moet uit de 2 houtkapconcessies worden gehaald waar het nu nog deel van uitmaakt en beschermd gebied worden. Misschien dat we dat kunnen betalen met klimaatgelden (REDD+), er zal dan immers voorkomen worden dat bos wordt aangetast. De houtkapbedrijven hebben voorlopig geen interesse in FSC maar willen met WWF wel praten over wildbeheer. Met de mijnbouwbedrijven hebben gesproken over het betalen van bosbeheer in omliggende bosgebieden als compensatie voor de negatieve impacts van hun mijnen.

Djoni ziet publiek-private samenwerking als de beste optie oplossing om het gebied te beheren. Economische ontwikkeling hier kunnen we niet tegenhouden. We kunnen wel proberen ze te laten betalen voor natuurbescherming.