Yukadouma 1/4

Klaar voor de reis in een veranderend Kameroen

Het Kongo Bassin is na de Amazone het grootste aaneengesloten tropisch oerwoud ter wereld en omvat de Democratische Republiek Kongo, Kongo Brazzaville, Equatoriaal Guinee, Gabon, Centraal Afrikaanse Republiek en Kameroen. Hier komen de gorilla, chimpansee, Bonobo, Afrikaanse bosolifant en Okapi vandaan. Meer dan een derde van de planten komt alleen in dit gebied voor en er worden nog steeds nieuwe soorten ontdekt. Het gebied is wereldwijd een belangrijke bron van tropisch hardhout, aan de kust wordt olie gewonnen en recent is de mijnbouw naar ertsen, mineralen en diamanten zich aan het uitbreiden. Belangrijkste bedreigingen voor de biodiversiteit in de regio zijn illegale houtkap, stroperij, slash-and-burn landbouw en mijnbouw. Ik reis twee weken mee met Martin Tchamba, Technisch directeur van WWF-Kameroen en zijn medewerkster Anne Ntongho op een rondreis door het Jengi projectgebied in Zuidoost Kameroen. WNF ondersteunt het Jengi programma sinds 1998.

Zoals overal in West-Afrika, is in Kameroen zich een metamorfose aan het voltrekken. Onderweg in de hoofdstad Yaoundé zien we dat doorgaande wegen worden opgeknapt en de weg naar Bertoua, hoofdstad van de Zuid Provincie, wordt geasfalteerd. Ook voor WWF zijn er positieve ontwikkelingen, legt het regionale hoofd van het Ministerie van Bos-en Wildbeheer in Haut Nyong uit. Een drietal nationale parken heeft een Conservator (beheerder) gekregen, en het aantal ecoguards (parkwachters) in de Nationale Parken in Kameroen is verdubbeld. Dat biedt perspectief voor het WWF om meer van het veldwerk over te laten aan het ministerie van Bos-en Wildbeheer. WWF is met haar activiteiten tegen stroperij bij de lokale bevolking weinig populair geworden want ‘van DobiDobi (WWF, JvdW) mogen we geen vlees meer eten’.

Er zijn ook nieuwe uitdagingen voor WWF. Sinds begin dit jaar is een Koreaans bedrijf gestart met het zoeken naar diamanten in een bosgebied dat wordt beheerd door het ministerie van Bos-en Wildbeheer. Het ministerie van Bos-en Wildbeheer heeft het mijnbouw werk tijdelijk stil laten leggen na het zien van de vernielingen aan het oerwoud, maar dat werd in de hoofdstad Yaoundé niet gewaardeerd. We krijgen een fax te zien van de minister van Mijnbouw aan zijn collega van Bos en Wildbeheer. De termen zijn niet mis: stilleggen van het werk was ‘onbehoorlijk’ en ‘ongeoorloofd’. Fijntjes wordt uitgelegd dat met bosbouw in de regio maar een schamele 1 miljoen dollar per jaar wordt verdiend, terwijl deze mijn wel 1 miljard en 4000 banen kan opleveren. En bovendien, zo besluit de brief, zorgen over het milieu horen bij het ministerie van Milieu, en die komen pas in actie als de mijn gaat produceren, in de huidige exploratie (onderzoeks)fase heeft de mijn geen milieuverplichtingen. De afgevaardigde van het Ministerie van Bos en Wildbeheer zit er wat verslagen bij, wat kan hij doen als zijn hoogste baas in Yaoundé zo in de hoek wordt gezet? Het is een bekend probleem in de regio, recent heeft de Chinese overheid de regering van Kongo DRC een bedrag van 5 miljard dollar geboden voor ongelimiteerde mijnbouw op haar grondgebied, terwijl een consortium van EU en Wereldbank met een wat meer duurzaam voorstel niet verder kwam dan 1 miljard. Buitenlandse bedrijven investeren grote bedragen in de mijnbouw en de vaak inefficiënte regeringen zijn nauwelijks in staat het milieubelang afdoende te laten meewegen. Voor het WWF is het van groot belang dat deze nieuwe economische ontwikkelingen niet ten koste gaan van de moeizaam opgebouwde nationale parken.
Het WWF Jengi kantoor staat in Yokadouma, hoofdstad in de Oost Provincie. Op papier is dit de derde rijkste stad van Kameroen vanwege de houtkapinkomsten, maar de stad oogt vervallen en vuil. De afgevaardigde van het Ministerie van Bos en Wildbeheer legt uit hoe dat komt. ‘De burgemeester reist jaarlijks naar Yaoundé om de gemeentebelastingen uit de houtkap in ontvangst te nemen. Maar het ministerie geeft maar een deel van het geld aan de gemeente en zo’n 20% verdwijnt in de zakken van de burgemeester en hoge ambtenaren van het ministerie. Een paar maanden later stuurt datzelfde ministerie een accountant langs voor controle van de gemeente, en de burgemeester kan zijn aandeel in de fraude alleen afkopen door nog meer geld aan het ministerie te geven. Zodoende blijft er nauwelijks geld over voor de gemeentekas. De burgemeester van Yokadouma is dit jaar tegen de lamp gelopen en zit nu in het gevang, maar de bazen in Yaoundé gaan vrijuit’. WWF moet zien te opereren in deze corrupte omgeving zonder zelf te vervallen in illegale praktijken.

Voor meer informatie over het Jengi programma kun je een kijkje nemen op http://www.wnf.nl/nl/wat_wnf_doet/projecten/?act=projecten.detail&project=4