Bosolifanten en kruiwagens

Mr Nzai kijkt triest om zich heen. Zijn plantage van manioc, mais en yams is grondig vernield. Een grote hoop mest en enorme pootafdrukken wijzen op de dader. ‘De olifanten komen s ‘nachts als we niet opletten en vreten alles op’ zegt Ndzi. Ook de chef van het dorp is niet blij. We vinden hem bij een groep hutjes aan de rand van het bos waar hij woont met zijn gezin. ‘We zijn niet tegen het park, vroeger hoorde je s ’nachts schoten en wist je niet wat er gebeurde. Met de komst van het park is het veilig. Er is ook meer wild om te schieten voor het eten. Maar we hebben ons stenen huis in het dorp moeten verlaten en wonen nu het hele jaar hier bij onze akkers om ze te beschermen tegen de olifanten.’ In het Moukalaba Doudou national park in zuid-west Gabon gaat het nog goed met de bosolifanten. Maar dat heeft zijn keerzijde.

Volgens Christiaan, brigadechef bij het ministerie van Bossen, is de stroperij inderdaad niet zo erg als in het Noorden bij het Minkebe park. Toch zijn er dit jaar weer meer slagtanden geconfisqueerd. Bij een wegversperring houdt hij met zijn mannen een pick-up aan voor controle. Het blijkt een team van geologen van een buitenlands mijnbouw bedrijf te zijn. Ze zoeken in hun concessie naar Lood en Zink om eventueel een mijn te openen. Tijdens hun zoektocht hebben ze een dode olifant gezien, Christiaan krijgt de GPS coördinaten. Het team van Christiaan is opgezet op initiatief van WWF om in de houtkapconcessies rondom te nationale parken extra patrouilles te lopen. Naast WWF betalen ook de bedrijven in de regio, waaronder houtkappers en oliebedrijven mee.

In het nationale park Moukalaba Doudou lopen we met een team van de organisatie PROGRAM naar hun kamp in het park. PROGRAM is bezig met het habitueren van gorilla’s, zodat ze gewend raken aan mensen en er op termijn toeristen heen kunnen. Het grote voorbeeld zijn de berg gorilla’s, die leveren in Rouanda alleen al 1 miljoen dollar per jaar per gorilla op. Juan, hoofd van het team, vat zijn werk kort samen. Het eerste jaar zoek je de gorilla’s op, die slaan op de vlucht, daarna probeer je ze weer op te zoeken, etc. Het tweede jaar vluchten ze niet meer maar gaan ze je ontwijken. Het derde jaar is het dominante mannetje, de silverback, niet meer bang voor je en probeert je weg te jagen. Dat is de engste en lastigste fase. Het vierde jaar negeren ze je en kun je toeristen meenemen.

Juan is voor het tweede jaar bezig. Inderdaad horen we de gorilla’s 2 maal, maar telkens zijn ze gevlogen als we ze proberen te vinden. We sjouwen een hele dag door dicht oerwoud, door moerassen, over snikhete savannes maar zien geen Gorilla. Juan is tevreden. Er is contact geweest door 1 van de trackers en voor hem telt het aantal contact momenten. Iedere ochtend staat hij om 6 uur op om de gorilla’s te zoeken. Tweemaal per maand gaat hij naar de stad om email en eten voor het team te halen. Alle voorraden voor het kamp worden met de kruiwagen gehaald vanaf de brug, 6 km lopen. Respect.

Terug in het dorp bekijken we het nieuwe onderzoekscentrum dat met Japans geld is neergezet. Een fantastisch gebouw in een dorp dat nog 5 families telt, de meest hutten en huizen staan leeg, de bewoners zijn vertrokken naar de stad. Er zijn goede kansen voor dit park. Ik ga proberen om samen met de Universiteit van Amsterdam hier een onderzoeksprogramma op te zetten. Toerisme en onderzoek kunnen voor duurzame werkgelegenheid zorgen en tegelijkertijd stroperij ontmoedigen.