Kagwene Gorilla reserve

In het Westen van Kameroen, op de grens met Nigeria, leeft een ondersoort van de Gorilla. Grotendeels onbekend, met ruim 200 individuen bijna uitgestorven, maar dankzij beschermingsmaatregelen en inzet van de lokale bevolking, is deze diersoort een boegbeeld voor de bijzondere natuur in dit gedeelte van het Kongo Bekken. De bergketen van Kameroen is extreem rijk aan biodiversiteit en de steile bergkammen zijn door hun hoge vruchtbaarheid ook een van de meest dichtbevolkte gebieden in Kameroen. De 4WD van onze partnerorganisatie Wildlife Conservation Society kruipt over de rotsige bergweggetjes omhoog naar Njikwa aan de voet van de Kagwene mountain waar een populatie Cross River Gorilla’s zit. De berg is dankzij nauwe samenwerking tussen WWF en WCS recent door de regering van Kameroen uitgeroepen tot beschermd reservaat. S’ochtends vroeg beginnen we de klim naar het fieldcamp op 1800 m hoogte. Overal om ons heen zijn bergpieken, begroeid met Afrikaans bergbos afgewisseld met graslanden. In de verte zien we diep benden de laaglanden van Nigeria in de Cross River vallei. WCS doet onderzoek naar de gorilla’s en volgt de groep om metingen te doen aan nestsamenstelling, gegeten voedsel en ontlasting. Op basis van het onderzoek aan ontlasting heeft WCS niet alleen kunnen vaststellen wat de groepsamenstelling en familieverband is in de Kagwene groep, maar zelfs dat er minder dan 2 jaar geleden een nieuw mannetje in de groep is gekomen die uit het dichtsbijzijnde groep afkomstig is. Dat is ruim 100 km verder, door valleien met akkers en bewoning. Dit zou betekenen dat de soort, hoewel erg verspreid en gering in aantal, toch voor onderlinge uitwisseling van genen kan zorgen en daarmee voortbestaan mogelijk is.
De volgende ochtend vertrek ik met Ymke Warren, hoofd Onderzoek van WCS Kameroen, op zoek naar sporen van gorilla’s. We volgen het spoor van 2 dagen oud, het beleid is om nooit direct achter de gorilla’s an te gaan en ze dus niet te zien om verstoring te voorkomen. We tellen de nesten en doen metingen aan de planten die werkelijk geplunderd zijn door de gorilla’s. Dan ineens klinkt een hol geroffel door het bos, de gorilla groep is op hun sporen teruggekeerd en zit tegenover ons in het dal. We zien niets maar houden ons stil. Het dominante mannetje, de soilverback, heeft ons opgemerkt en brult. Ymke grijpt me bij de hand en waarschuwt: ‘he is going to charge’. Regel 1 bij een gorilla aanval: blijven staan en de gorilla niet aankijken. Mijn video staat gericht op de bosjes waar de herrie vandaan komt en met een geraas komt er iets groots door de struiken naar beneden denderen. De silverback stopt zo’n 10 meter voor ons en kijkt ons aan. Ik voel een hand in mijn nek die mijn hoofd omlaag drukt: niet kijken! Naar mijn gevoeld duurt het een eeuwigheid voordat de gorilla zich omdraait, maar op de video blijken het maar 3 beeldjes te zijn, nog geen 3 seconden. Daarna wordt het beeld ook onbruikbaar, ondanks de steady shot functie trilt het beeld als een wilde, de adrenaline schiet me door het lijf en ik merk dat ik in een ijskoude beek sta die we net ana het oversteken waren. Mijn eerste ontmoeting met een wilde Gorilla, en meteen een Cross River Gorilla, een absoluut unieke ervaring.
Het WWF werkt met WCS enb de lokale NGO ERUDEF aan het identificeren van de lkaatste leefgebieden van de Cross River Gorilla. Met lokale bevolking wordt gezocht naar sporen van gorilla’s. Volgens lokaal geloof zijn Gorilla’s reïncarnaties of tijdelijke transformaties van traditionele genezers, en worden ze niet bejaagd. De bedoeling is een netwerk van beschermde gebieden met daartussen corridors te creëren waar lokale bevolking en Gorilla’s naast elkaar kunnen bestaan.
In memoriam Dr Ymke Warren. In Juni 2010 is Dr Ymke Warren omgekomen tijdens een overval op haar huis. Dr Warren was een gedreven en gerespecteerd primatoloog die een bijdrage van onschatbare waarde heeft geleverd aan de bescherming van mensapen in het Congo Bekken en die van de Cross River Gorilla in het bijzonder. Het WWF is veel dank verschuldigd aan haar en wij herinneren Ymke als een gedreven professional en fantastische collega.